4Y AR-GE YAZILIM

Beacon|Bluetooth Tabanlı Etkileşim Teknolojisi

Ne Anlama Geliyor ?

Kullanıcılar için IoT, bir nabız ya da tansiyon ölçerin düzenli olarak cep telefonunuza ya da istediğiniz herhangi bir iletişim kanalına bilgi atabilmesi ya da bir AVM içerisinde önünden geçtiğiniz indirimli ürünlerin, fırsatların, kampanyaların, promosyonların farkında olabilmenizi sağlayacaktır. Bu teknoloji sayesinde akıllı ayakkabılar ile çocuklarınızı izleyebilir, sizin eylemlerinizden rutinlerinizi öğrenen bir evin içinde duş alırken müzik dinleyebilir ya da kapının önünde anahtarınızı çıkarmadan kapınızın açılmasını sağlayabilirsiniz. IoT sayesinde akıllı araçlarla seyahat, trafik kazalarının sona erdirilmesi ve enerji takibinin gerçek zamanlı olarak yapılabilmesi de gerçekleştirilecektir. Kablosuz teknolojilerin BLE teknolojisi ile birlikte çok ucuz ve düşük enerji tüketimli hale gelmesi Beacon ve tekniğinin bize sağladığı imkanlardan sadece bir kaçıdır.

Mevcut Durum:

Bluetooth teknolojileri henüz ilk adımlarını atmaktadır. Henüz şu anda elektronik cihazlar, tüm akıllı cihazlarda, PC’lerde ve otomotiv sektöründe kullanılmaktadır. BLE, pek çok spor ve fitness firmalarında entegre edilmiş bir şekilde uygulanmaktadır. Pazarlama ve satış kanalları içerisinde de uygulanan BLE, tanıtım ve reklamcılık alanında rahatla uygulanacak bir teknolojik platformdur. 5 yıl içerisinde yapılan araştırmalar, BLE çalışmalarının geri dönüşlerinin hızla artacağını ve dünya çapına yayılacağını göstermektedir. Şeylerin İnterneti ile eşsiz olarak birbirinden ayrılmış olan cihazlar uzaktan kontrollerine olanak sağlayacak teknolojik yapıyla gelişecek ve öngörüldüğü biçimde asla offline olmayan dünya çapında bir sensör ve dijital beyinlerden oluşan ağa dönüşecektir. 

EVYS, K-EVYS (EVYS –Elekrtonik Veri Yönetim Sistemi,Kamu Elektronik Veri Yönetim Sistemi- Yeni Nesil EBYS)

EVYS, K-EVYS (EVYS –Elekrtonik Veri Yönetim Sistemi,Kamu Elektronik Veri Yönetim Sistemi)  Klasik Belge Yönetim Sistemlerine (EBYS)  yenilikçi  yaklaşım ve uygulamalar katılarak organizasyonların (Kamu ve  Özel Sektör) verilerinin işlevselliğinin artırılması ve ortak organizasyonlar için doküman entegrasyonunun oluşturularak analiz yöntemlerinin katılması. .

Projenin Gerekçesi:

İçinde bulunduğumuz yüzyılda bir organizasyonun sahip olduğu en önemli sermaye sahibi olduğu bilgidir.Ancak doğru, zamanlı ve noksansız kullanıldığında önemli bir sermayedir.

O halde,

“İçinde bulunduğumuz çağda organizasyonların rekabet koşullarına uyum sağlayabilmesi ve idari faaliyetler sırasında doğru-yerinde kararlar alabilmesi, ancak doğru yapılar üzerindeki güncel ve nitelikli bilgiye mümkün olan en kısa sürede erişebilmeleri ile mümkün olabilir.’’

Bu  amaçla ülkemizde de bu kaçınılmaz yaklaşıma paralel olarak bir çok firma bu konuda yazılımlar geliştirmiştir (EBYS,DAYS vb).

Klasik Elektronik Belge Yönetim Sistemi ve kısa ifade ile EBYS’ler, sayısal ortamdaki bilgi, belge ve dokümanların organizasyonunu ve yönetimini için geliştirilmiş uygulamalardır. DYS Doküman Yönetim Sistemi, DAYS Doküman Arşiv Yönetim Sistemleri, EBYS Elektronik Belge Yönetim Sistemleri, EDYS Elektronik Doküman Yönetim Sistemleri olarak bilinen bu sistemler aslında iç içe geçmiş birbirinden bağımsız olamayan uygulamalardır. Genel olarak işlevsellikleri kâğıt ortamındaki evrakları farklı tarama yöntemleri ile sayısallaştıran ve elektronik ortama alınan bu dokümanları yasal saklama sürelerince saklama, intranet veya internetten kurum personellerine veya yetkisi olan kullanıcılar için araştırmaya açma, sorgulama, görüntüleme, raporlama gibi faklı servis ve modüllerden oluşan uygulama yönetim sistemleridir. Son yıllarda,  orta ve büyük ölçekli firmaların gündeminde olan bu uygulamalar belirli ihtiyaçların ve bu ihtiyaçların oluşturduğu yüksek maliyetlerin minimum seviyede tutulması için gerçekleştirilmektedir Gartner’ın (Uluslararası danışmanlık ve araştırma şirketi.) 2001’deki araştırmasına göre, şirketler bilgilerinin yaklaşık %80-%95’ini kâğıt dokümanlarda ve elektronik ortamdaki belgelerde tutmaktadır. Yine bu araştırma, belgelerin yaklaşık %25’inin yanlış yerlerde tutulduğunu ve çalışanların zamanlarının %60’ını bu dokümanları arayarak geçirdiği gerçeğini yansıtmaktadır. Bu yanlış çalışma yöntemi ise, şirket gelirlerinin %15’ine olumsuz maliyet olarak yansımakta olduğunu ifade etmektedir.

Verinin Gerçek Değeri ve Opsiyon Değeri Arasındaki İlişkiyi Şu yaklaşımdan esintilenerek Rotelle’nın, Ann Winblad’tan aktardığına göre, “Veri, yeni petroldür” (Rotella) ya da Michael Palmer’ın söylediği gibi “Veri, sadece ham petroldür, rafine edilmezse,değeri vardır ama kullanılabilir değildir” (Palmer, Michael. “Data is the New Oil.” Web. 10 Nisan 2016.) ifadeleri gelecekte veriye sahip olanlar ve veriyi iş süreçlerinde daha iyi kullananların çok daha değerli kurumlar/firmalar/kişiler olacaklarını ve bu şekilde rakiplerine karşı ciddî fark yaratacakları sonucunu çıkarabiliz.

Gelişen bilgi ve iletişim teknolojilerinin kapsamında kabul edilen internet teknolojileri; web sayfaları, bloglar, sosyal medya uygulamaları, sensörler ve daha pek çok veri toplayan cihaz ve uygulamalar sayesinde her an bilimsel olanveya olmayan verileri toplar hale gelmiştir. Toplanan bu veriler, pazarlama,halkla ilişkiler, otomasyon,mühendislik,bankacılık, güvenlik vb. pek çok alanın yanında araştırmacıların yaptıkları araştırmalarda da kullanılabilir nitelik taşıyabilmektedir. Nitekim buveri yığının değerinin anlaşılması sonucunda, bu veriyi toplama, işleme,kullanıcılara hazır hale getirme, erişime sunma, saklama, analiz etme gibi aşamalarda pek çok farklı teknikler de kullanılabilmektedir.Bu verilerin günümüzde hız, çeşitlilik, kapasite (hacim) açısından büyük artış göstermesi ve bu artışa teknolojinin de destek vererek, yeni çözümler üretmesi ile birlikte “Büyük Veri (Big Data)” kavramı ortaya çıkmıştır.

Peki büyük veri nedir?

“Big Data” yani Türkçesi “Büyük Veri” (Dev veri de diyebiliriz), tanımı sadece “diskte çok fazla yer kaplayan veri” anlamına değil, aynı zamanda geleneksel yöntem ve araçlarla işlenemeyen veri anlamına da geliyor.Teknolojinin ilerlemesi, internetin gelişmesi ve sosyal medya devrimi sayesinde bilginin gücünün öne çıkması iş yapma şeklimizi kökten değiştirdi. Firmalar bir adım öne geçebilmek için fark yaratmak zorundalar. Bu yüzden artık en ufak bir bilginin bile ne kadar önemli olduğu anlaşılmış durumda. Peki, bu kadar değerli olan bu veriler nerede?

Aslına bakarsanız bu veriler her yerde. Hatta biz hergün bunun bir parçası oluyoruz. İnternet kullanırken yaptığımız her tıklama çok önemli bir veri. RFID ve sensör teknolojileri giderek yaygınlaşıyor, bağlı bulundukları ortamlar ile ilgili sürekli veri topluyor. Gelecekte daha yaygın olacağı kesin ve şimdiden bazı otomobiller sürüş istatistiklerini toplamaya başladılar bile. İşte bütün bunlar, finansal veriler, medikal veriler, hepsi birleştiğinde dev veriyi oluşturuyor. Peki bu kadar çok veri nasıl saklanıyor?

Teknolojinin gelişmesi donanım fiyatlarının düşmesine sebep olduğu halde, saklanması gereken verilerin büyüklüğü ve çokluğu nedeniyle donanım maliyetlerini aşırı derecede yükseltebilir. Terrabyte büyüklüğündeki verileri saklayacak diskler ev kullanıcısına kadar inmişken dev veri petabyte, exabyte, belki zettabyte seviyesinde bile olabilir. 2000 yılında tüm dünyada 800,000 petabyte büyüklüğünde veri saklandı. 2020 yılında bu verinin 35 zetabyte olacağı tahmin ediliyor. Örneğin Twitter her gün 7 TB, Facebook 10 TB ve bazı kurumlar her gün her saat TB’larca veri saklıyor. Ancak yüksek maliyetli donanımlarla saklayabileceğimiz bu dev veriyi daha az maliyetli, basit donanımların açık kaynaklı dağıtık dosya sistemleri ile birleştirilmesiyle oluşan dev veri çözümlerinde saklamak mümkün. Peki, bu dev boyuttaki veriler nasıl işlenebilir ve ihtiyaç duyulan bilgiler elde edilir?

Yüksek hacimli bir arama motoru hizmeti veren bir firma olduğumuzu varsayalım. Arama motorumuzda hergün milyonlarca kelime aranıyor, milyonlarca tıklama yapılıyor. Eğer klasik yöntemler kullanıyor olsaydık bu verileri saklayabilmek için büyük ihtimalle milyon dolarlık donanım üzerinde çalışan yüzbinlerce dolarlık veritabanı sistemine sahip olmamız gerekirdi. Diyelim ki bu sisteme sahibiz, birbiri ile ilişkili olan kelimelerin analizini yapmak istediğimiz zaman bunu SQL sorguları ile yapabilmemiz pek mümkün değildir. Sorgu işlemleri o kadar uzun sürebilir ki çıkartacağımız sonuç güncelliğini bile yitirebilir. Başka bir engel de, bu verilerin yapılandırılmamış (unstructured) olarak tutuluyor olması durumu. Yani klasik yöntemlerle dev verinin işlenebilmesi pek söz konusu değil. Dev veri, ancak dev veri çözümleri ile işlenebilir.

Google klasik yöntemleri kullanmayarak, ihtiyacı olan teknolojiyi kendisi geliştirerek başarıya ulaştı. Google milyarlarca internet sayfasının verisini Google File System üzerinde tutuyor, veritabanı olarak Big Table kullanıyor, dev veriyi işlemek için MapReduce kullanıyor. Bu teknolojilerin hepsi düşük maliyetli binlerce bilgisayarın bir araya gelerek oluşturduğu kümeler üzerinde çalışıyor.  Benzer bir şekilde Amazon da verilerini DynamoDB üzerinde tutuyor.

Google, Amazon gibi firmalar geliştirdiği teknolojiler ile ilgili yaptıkları çalışmalar ile ilgili akademik yazılar yayınlıyorlar. Yayınladıkları yazılardan esinlenen Doug Cutting gibi bazı yazılımcılar benzer teknolojileri açık kaynaklı olarak geliştiriyorlar. Bunların en güzel örnekleri genelde Apache projeleri olarak ortaya çıkan Lucene, Solr, Hadoop, HBase gibi projeler. Bu projelerin her biri dev veriyi kullanabilen başarılı projeler.

İkinci jenerasyon diyebileceğimiz firmalardan Facebook, Twitter, Linkedin gibi firmalar dev veri için geliştirdikleri projeleri kendilerine saklamayıp açık kaynaklı olarak yayınlayarak bir adım ileriye gidiyorlar. Cassandra, Hive, Pig, Voldemort, Storm, IndexTank projeleri bunlara örnek. Bunların dışında MongoDB, Riak, Redis gibi yüzlerce dev veri işlemek üzerine geliştirilmiş projeler mevcut ve neredeyse her gün buna bir yenisi katılıyor. Bu esnada dev verinin önem kazanmasıyla mevcut projeler de hem finansal destek buluyor, hem de teknolojik olarak olgunlaşıyor. Peki dev veri ile neler yapılabilir?

İhtiyacımız olan bilgiler dev verinin içerisinde mevcut. Bir bilgi teknolojileri şirketi sistemlerinin yaptığı her hareketi kaydedip, “hangi hatalar birbirleriyle ilişkili”, “hangi problem sisteminizin performansını ne kadar etkiliyor” gibi soruların cevaplarını bulabilir. Bir banka, müşterilerin hareketlerinden dolandırıcılık teşebbüsünü tespit edebilir. E-posta servis sağlayıcı tüm e-postaları analiz edilerek hangilerinin spam olduğu tespit edebilir. Sosyal paylaşım sitesi kullanıcılarının beğeni ve paylaşımlarını analiz ederek ona en uygun reklamları gösterebilir. Bir mağaza müşterilerinin aldığı ürünleri analiz ederek onlara en uygun ürünleri önerip satışlarını arttırabilir. Yani, dev veri geleceğe ışık tutar.

RFID: Radio Frequency Identification: Radyo Frekanslı Tanımlama

Radyo Dalgaları kullanarak taşınan verinin kontrolü sağlanmış çalışma ortamında bilgiye dönüşmesidir.

RFID Teknolojisi canlı ya da cansız tüm nesnelerin takibinde kullanılabilir.

İkinci dünya savaşında radar teknolojisi ile kullanılmaya başlayan teknoloji bugün saniyede 1000 ve üzeri etiket okuyabilen, 100 lerce metre uzaktan algılama yapabilen ve içinde 1000 lerce karakter hafızalı bilgi alabilen çiplerle çalışır hale gelmiştir.

RFID etiketleri temel olarak 2'ye ayrılmaktadır. Bunlar aktif ve pasif etiketlerdir. İki etiket türü arasındaki farklar aşağıdaki tabloda kolaylıkla görülebilir.

RFID teknolojisinde temel olarak RFID etiketi ve RFID okuyucusu en kritik bileşenlerdir. Bunlara ayrıca RFID yazıcısı, RFID anteni, sistemin kullanacağı yazılımı ekleyebiliriz.

RFID sadece tek bir alan ya da sektörde kullanılır denemez. Bugün büyük alışveriş merkezlerinde, zincir marketlerde, hayvan takiplerinde, havayolları-kargo şirketlerinde kullanılan örnekleri vardır. Bu teknoloji ile şirketlerin avantajları, zamanla azalan insan gücü maliyeti, otomatikleştirilmiş stok kontrolü, ürün takibi ve anında ulaşılabilen envanter bilgisidir. Ayrıca RFID sayesinde şirketlerin iş süreçleri hızlanacak ve ihtiyaç duyulan gelişmiş raporlar hızlı ve doğruluğu yüksek bir şekilde oluşturulabilecektir.

RFID'nin etkileyeceği ve yerini alacağı yegane teknoloji barkod teknolojisidir. Sadece dünyada değil, ülkemizde de çok yoğun bir şekilde kullanılan barkodun RFID'ye göre bazı dezavantajları vardır. Örneğin;

a) Görüş sahası

b) Sadece veri okuma

c) Kısıtlı alan ve okuma oranı

gibi. Ancak barkod teknolojisinin şu anda RFID'ye göre çok güçlü bir özelliği bulunmakta. O da etiket başına maliyeti. Olaya bir de RFID yönünden bakılırsa, kolaylıkla görülebilir ki, maliyet dışında RFID teknolojisi barkoda göre oldukça avantajlı. Çünkü RFID'de;

a) Görüş sahası kavramı yoktur

b) Etiket üzerinde veri okuma/yazma işlemi yapılabilmektedir.

c) Uzun mesafe ve her okumada birden çok kalem mal okunması imkanı vardır. Bu sayede ambarınızda ya da deponuzdaki stoklarınızı haftalar - günler - saatler yerine dakikalar içinde sayabilirsiniz.

d) İnsan / operatör müdahalesine gerek yoktur. Bu sayede uzun dönem maliyetlerinizi tahmin edemeyeceğiniz kadar düşürebilirsiniz.

e) Daha fazla veri taşınabilir. Bu sayede sadece ürünün kodu değil, gerekiyorsa geldiği depo, son kullanma tarihi ya da istenen başka bilgiler etiketlere yüklenebilir.

RFID etiketlerinin ayırt edici bir diğer özelliği de çalıştıkları frekans aralıklarıdır. RFID etiketlerinin çalışma frekanslarını aşağıdaki tabloda görebilirsiniz. Günümüzde yaygın olarak kullanılan etiketlerin frekansları daha çok HF (High Frequency) aralıığındadır. Bir etiketin maliyeti sadece aktif ya da pasif olmasına göre değil, çalıştığı frekansa göre de değişmektedir.

RFID’nin FAYDALARI

RFID işletmelerde birçok alanda faydalanılan bir uygulama olmakla birlikte ana hedefler ve/veya faydalar olarak şu konular ön plana çıkmaktadır.

  En önemli uygulamalarından biri istenilen her anda mevcut mal envanterlerinin ve üretim ölçümlerinin derhal görülebilmesi.

  Üretim ve depolama sahası içerisinde üretim bilgilerinin ve stoklama bilgilerinin hatasız olarak girilmesi ve oluşturulması.

  Koli üzerinde ürün ile bilgileri gösteren herhangi bir etiket veya yazı olmasa dahi koli bilgilerinin okunabilmesi. Askeri uygulamalardaki şaşırtma, yanlış bilgilendirme gibi olayların engellenebilmesi.

  Üretim zinciri içinde uygulama yapacak görevlilerin yapabileceği hataları engellemek.

  Barkod okuma için oluşacak zaman ve personel giderleri kayıplarını azaltmak.

  İstenmese dahi işletme içinde olabilecek yolsuzlukların izlenmesi ve engellenmesi.

  Yükleme ve sevkiyat hatalarının önlenmesi.

  RFID etiketinin içerdiği bilginin üzerinde bulunduğu ürünün bire bir bilgilerini içermesidir. ( Örn. Üretim tarihi, saati, parti no, üreten, sevkeden gibi). Barkodda ise sadece ürünün genel bilgileri (üretici ve ürün no) bulunmaktadır. Bu özelliği ile RFID servis ve geri dönüşüm hizmetlerinde çok büyük faydalar sağlamaktadır.